ŞİRVAN İLÇESİ (AZERBAYCAN) PETROLLÜ ARAZİLERDE BULUNAN SULAK ALAN BİTKİLERİNİN FİTOEKOLOJİK ÖZELLİKLERİ

Abstract

Azerbaycan Cumhuriyeti'nde, yeraltından elde edilen petrol ve petrol ürünlerinin faydalarının yanı sıra, yeraltı sularıyla kirlenen toprakların verimliliğinin ve bitki örtüsünün restorasyonunun bilimsel temelde araştırılması gerekmektedir. Bu amaçla petrol sahalarında işletilen kuyuların çevresinde fitoekolojik çalışmaların yapılması oldukça acil bir konudur. Modern zamanlarda petrol ürünleri çıkarıldığında topraklar antropojenik ve teknojenik etkilerden dolayı bozulma sürecine maruz kalmakta ve floramızdaki bazı türler yok olmaktadır. Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Petrol Şirketi'nin "Şirvanneft" Petrol ve Gaz Çıkarma Dairesi madenlerinde ilk kez tarafımızca yürütülen fitoekolojik veya ekolojikjeobotanik çalışmalarda, ham petrol, akaryakıt ve bunların kirlendiği topraklar tespit edilmiştir. Lizatlar için tür kompozisyonu ve kirlenmiş bitki örtüsünün yapısının incelenmesi önemlidir. Petrolle kirlenmiş topraklarda fitoekolojik çalışmalar ve araştırmalar günümüzde ülkemizin en acil çevre sorunlarından biridir. Bu nedenle Şirvan bölgesi topraklarındaki "Şirvanneft" madenlerinden toprak örnekleri alınırken kirlenmiş alanlardaki fitosenozların tür kompozisyonu belirlendi. Yapılan bilimsel araştırma çalışmalarında seçilen örnek ve alanlarda (petrol kuyuları çevresinde) yayılış gösteren bataklık tipi oluşumların tür kompozisyonu ve yapısı incelenmiştir. Alanda bulunan temiz bitkiler ve akaryakıt (petrol ürünleri) ile kirlenmiş bitkiler herbaryum olup, tür isimleri de belirtilmiştir. Fitoekolojik çalışmaların sonuçları "Vejetasyon Sınıflandırması"nda kullanıldı. Böylece, "Şirvanneft"in petrolle kirlenmiş topraklarında bulunan bitki örtüsü, Sulak alan bitki örtüsü türü olan 1 formasyon grubuna ait 1 birliktelik olarak sınıflandırıldı.