Cevher Hazırlama ve Zenginleştirme Tesislerinde Atık Yönetimi

Abstract

Madenler yerkabuğunda kayaçların bileşiminde yer alan ve ekonomik değeri olan minerallerdir. Önemli bir doğal kaynak olan madenler sanayinin değişik kollarında hammadde olarak kullanılmaktadır. Madenlerin bulunduğu yerden çıkartılması için yüzey ve yeraltı madenciliği olmak üzere iki yöntem kullanılmaktadır. Seçilen yöntem çıkarılacak cevhere, cevherin yapısına, yüzeyden derinliğine ve jeolojisine bağlı olarak değişmektedir. Patlatma, kazma ve sökme ile çeşitli boyutlarda çıkarılan madenler atıklarıyla birlikte cevher hazırlama tesislerinde kırma, öğütme, eleme ve yıkama işlemlerine tabi tutulurlar. Bu tesislerde cevher istenilen boyutlara kadar küçültülmekte ve aynı zamanda istenmeyen malzemelerden ayrılması sağlanmaktadır. Cevher hazırlamadan sonra cevhere özelliklerine göre zenginleştirme işlemleri uygulanmaktadır. Cevher zenginleştirme; cevherin fiziksel ve kimyasal işlemlere tabi tutularak pasadan ayrılmasıdır. Cevher hazırlama ve zenginleştirme tesisleri bir yandan ekonomik değer taşıyan cevheri taşımayanlardan ayırarak endüstriye uygun hammadde haline getirirken diğer yandan da çeşitli çevresel sorunlara neden olmaktadır. Cevher hazırlama tesislerinin başlıca çevresel etkileri parçalama sırasında oluşan toz, gürültü ve vibrasyondur. Cevher zenginleştirme tesislerinde ise her üretim tesisinde görülen toz, vibrasyon ve gürültünün yanı sıra kimyasal atıklarda oluşmaktadır. Cevherin niteliğine göre kullanılan sulu sistem zenginleştirmede mineral atıklar temizlenmekte ve bunun sonucu olarak kimyasal içeren sıvı atıklar ve atık çamurlar ortaya çıkmaktadır. Cevher hazırlama ve zenginleştirme tesislerinde çevresel etkilerin boyutu cevherin özelliğine, jeolojik yapıya, hazırlama ve zenginleştirme yöntemine bağlıdır. Bu çevresel sorunları önlemek için tesis faaliyete geçmeden önce çevresel etkilerini değerlendirmek, üretim sürecinde de bu doğrultuda tedbirler almak gerekmektedir. Bu çalışmada, cevher hazırlama ve zenginleştirme tesislerinin faaliyetleri sırasında oluşabilecek çevresel sorunlar ve bu sorunların kontrolü için alınması gereken önlemler incelenmiştir.