Türk Tiyatrosunda Tragedyanın İzleri

Abstract

Tragedya tiyatro sanatının en eski oyun türlerinden biridir. Antik Yunan uygarlığının altın çağı sayılan İ.Ö. 5. yüzyılda antik örneklerinin en başarılı olanlarının verildiği tragedya iki bin beş yüz yıllık tarihi boyunca dünya ülkelerinin tiyatro edebiyatlarını önemli ölçüde etkilemiştir. Bu etki Türk tiyatrosu tarihinde de karşılık bulmuştur. Türk tiyatrosu batılı anlamda tiyatroyla ilk kez Tanzimat döneminde tanışmıştır. Öncesinde ise sözlü edebiyatla paralel olarak tiyatro da doğaçlama ve sözlü gelenekle kendine bir var oluş alanı bulmuştur. Ancak Tanzimat dönemiyle birlikte ilk kez Avrupa tiyatrosu geleneği örnek alınmaya başlanmıştır. Bu noktada üretilen ilk dram metni örnekleri ilk olmanın getirdiği heyecanın yanı sıra, tiyatro araştırmacılarınca batılı dram metni ölçütlerine göre yetersiz bulunmuştur. Batılı anlamda tiyatro geleneğinin, batının iki bin beş yüz yıllık geçmişine göre daha çok yeni olduğu söylenebilecek olan batılı Türk tiyatrosu geleneğinde bu anlamda tragedyanın izlerini sürmek oldukça zordur. Çünkü Tanzimat ve İstibdat ile Cumhuriyet dönemi tiyatrolarında tragedya türü özellikleri ile üretilmiş dram metinlerinin varlığı neredeyse yok gibidir. Öyle ki Türk tiyatrosunda tragedya türünün varlığından söz etmek mümkün müdür (?) sorusu önem teşkil etmektedir. Bildiri, bu konuya bir cevap verme amacıyla, tragedya türünün Türk tiyatrosu ile kurduğu etkileşim üzerine odaklanmıştır. Bu bağlamda çalışmada tragedyanın izleri sürülmüş ve Türk tiyatrosunda tragedyanın varlığı sorgulanmıştır.