Korelasyon ve İnteraksiyon (Etkileşim)

Abstract

Bilimsel çalışmalarda ele alınan özellikler veya değişkenler arasındaki ilişkiler, farklı yapıda ve farklı düzeyde de olabilir. Bu ilişkiler, ilişkinin yapısına göre genel olarak, doğrusal ilişkiler ve doğrusal olmayan ilişkiler olarak sınıflandırılabileceği, aralarında ilişki bulunmak istenilen değişken veya özellik sayısına göre de basit ve çoklu ilişkiler olarak sınıflandırılabilir. Değişkenler (özellikler) arasındaki ilişkinin yönünü ve derecesini (düzeyini) belirlemek üzere farklı ölçütler veya istatistikler geliştirilmiştir. Bu ölçütler, genel olarak korelasyon kavramı ile ifade edilir. Korelasyon veya korelasyon katsayısı (r) iki özelliğin (veya sürekli değişkenin) birlikte değişiminin ölçüsüdür. Diğer bir ifade ile korelasyon katsayısı, iki özellik veya değişken arasındaki ilişkinin yönünü ve derecesini (yüzde) belirtir. Kısmi korelasyon katsayısı ise iki değişken arasında, bu iki değişkene birlikte ettiği varsayılan kovaryet değişken(ler)in etkisi giderildikten sonra hesaplanmış olan korelasyon katsayısıdır. Buna karşılık interaksiyon (etkileşim) kavramı ise kısaca; iki değişkenin, üçüncü bir değişken veya bağımlı değişken üzerine olan etkilerinin, bu değişkenlerin farklı düzeylerinde veya değerlerinde aynı olup olmadığını veya değişiklik gösterip göstermediğini ifade eden kavramdır. Diğer bir ifade ile iki değişkenin üçüncü bir değişken üzerine birlikte olan etkilerinin, yalnız başına olan etkilerinden farklılık gösterip göstermediğini ifade eder. Bu çalışmada korelasyon ve interaksiyon kavram genel özellikleri ve farkı yönleriyle açıklanmaya çalışılmış ve sonuçta bu iki kavramın birbirinden farkı olduğuna dikkat çekilmiştir.