Glisemik İndeksi Düşük Fonksiyonel Gıda Formülasyonları

Abstract

– Düşük glisemik indeksli gıdalar artan kronik hastalık riskleri (diyabet, kardiyovasküler hastalıklar, obezite, felç ve kanser), sindirim sağlığının iyileştirilmesi gibi bir dizi sağlık yararı sağlayabilecek büyük bir potansiyele sahiptir. Bu tür fonksiyonel gıdalar ayrıca kolesterol ve lipidleri azaltır (kalp-damar hastalıklarını azaltır) ve prebiyotik rolüyle kolondan mineral emilimini arttırmaktadırlar (osteoporozu önler). Glisemik indeks bir karbonhidratın kandaki glikozu yükseltme yeteneğinin göstergesi ve metabolizmada kronik hastalıkların gelişmesi riskiyle pozitif ilişkilidir. Düşük glisemik indeksli gıdalarının tüketimi, gastrointestinal sistemden besin alımını yavaşlatmanın yollarıdır. Bu tür gıdaların tüketimi ile çözünür, viskoz liflerin emilim oranı azalır ve kandaki kolesterol seviyeleri düşürülebilmektedir. Baklagiller ve tahıllar gibi dış tabakası sağlıklı bir sindirim için engel teşkil eden fibrözle kaplı olan besin maddelerinde, besinin sindirimi yavaş ve düşük glisemik indeks meydana gelir. Bazı gıda işlemleri glisemik değerinin değişmesine neden olmaktadır; örneğin besinlerin boyutlarının küçültülmesi, besinlerin glisemik indeks düzeylerinin artışını meydana getirmektedir. Besinlerin içerdiği protein, yağ ve posanın miktarı ve türüde glisemik indeks düzeyine etki etmektedir. Glisemik indeks seviyesine etki eden faktörler üzerinde birçok çalışma gerçekleştirilmiştir. Glisemik indeksi düşük olan gıdalar; kan şekeri kontrolünün sağlanması, insulin duyarlılığının arttırılması, tokluk süresini uzatması, obezite ve Tip2 diyabet riskini azaltması nedeniyle gıda sanayinde önem taşımaktadırlar. Bu nedenle sağlıklı gıda seçimleri ve üretimlerinde glisemik indeksi düşük gıdaların üretilmesine yönelik pek çok araştırma bulunmaktadır. Bu çalışmada son yıllarda gıda alanında glisemik indeksi düşük fonksiyonel gıda formülasyonları ile ilgili araştırmalar ve bu gıdaların sağlık yönünden etkilerine değinilmiştir.