İnşaat Yıkıntı Atıklarının Değerlendirilmesinde Adana İli Örneği

Abstract

Kentlerde hızlı nüfus artışının olmadığı dönemlerde, oluşan atık miktarının azlığı ve bu atıkları depolamak için gerekli olan alanların fazlalığı nedeniyle bu atıklar önemli bir problem olarak görülmüyordu. Katı atıkların yönetiminde yaşanan zorluklar birçok çevre sorununu da beraberinde getirmektedir. Günümüzde atıkların oluşum miktarları, ülkelerin gelişmişlik düzeylerine, nüfus, inşaat aktiviteleri, inşaatlarda kullanılan materyallere ve gelenekler gibi faktörlere bağlı olarak değişmekle birlikte bu atıklar içerisinde inşaat ve yıkıntı atıkları (Construction and Demolition Waste-CDW) büyük bir paya sahip olan atıklardır. Bu atıkların yönetiminde oluşturabilecekleri çevresel risklerle birlikte depolama alanı yetersizliği, arazi ve taşıma maliyetlerinin yüksek olması gibi çeşitli zorluklar bulunmaktadır. Özellikle deprem gibi afetler sonucunda yıkılan/yıkılacak yapılardan kaynaklanan inşaat ve yıkıntı atıklarının yönetiminde, çeşitli senaryolara göre oluşturulmuş planların hazırlanması, bu atıkların neden olduğu çevresel risklerin azaltılmasına katkı sağlayacaktır. Bu atıklar içerisinde tuğla, kum, ahşap, cam, plastik ve metal gibi geri kazanılabilir/yeniden kullanılabilir malzemelerin olması bu atıkların ekonomik değerinin olduğunu göstermektedir. Bu çalışmada, 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş’ta meydana gelen deprem nedeniyle Adana ilinde oluşan inşaat yıkıntı atıklarının yaklaşık kütlesel ve hacimsel miktarları hesaplanmış, bu atıklar içerisinde oluşabilecek hurda demir atık (SIW) ve mineral fraksiyon atıklarının (MFW) miktarları belirlenmiştir. SIW ve MFW geri kazanım/çimento fabrikalarında hammadde kullanımı için oluşabilecek taşıma ve kazanım maliyetleri hesaplanmıştır. Bu çalışmadan elde edilen sonuçlara göre bu atıkların hammadde olarak kullanılmasıyla mineral fraksiyonlarda yaklaşık %40,77; hurda demirde ise %98,77 oranında ekonomik kazanç sağlayabileceği belirlenmiştir.