Kaliteli Kentsel Yaşantının Oluşumunda Kamusal Yeşil Alanların Rolü: Kuğulu Park Örneği

Abstract

Kentler geçmişten günümüze tarihin her döneminde farklı anlamlara sahip, basitten karmaşığa doğru gelişen dinamik bir kavram niteliğinde tanımlanmış bir olgudur. Bu olgu sadece fiziksel değil, toplumsal, kültürel, ekonomik ve siyasal bir üretim alanı olarak farklı şekillerde tanımlanmıştır. Küreselleşme ve teknolojinin de gelişmesiyle kent formları hızla değişmeye başladığından, son derece dinamik ve değişken bir yapıya sahip olan kent sisteminde, kentsel sorunlara çözüm üretebilecek düzeyde tasarım ve planlama ilkelerini tanımlayabilmek çok zordur. Değişen bu sistemde, kentsel arazi üzerinde, kentte yaşayanların kullandığı, sosyal, kültürel ve birçok alanda kentle ilişkili olayların yansıtıldığı, toplumsal veya kişisel gereksinimlerin karşılandığı, özellikle kentte yaşayanların kültürel ve ekonomik yapılarına bağlı olarak, zaman içerisinde çeşitli şekillerde farklılaşan kentsel mekanlar önemli hale gelmiştir. Bu kentsel mekanların başında ise, tarihin her döneminde önemli olan, kentsel yaşantının önemli bir yansıması olarak değerlendirilen açık ve yeşil alanlar gelmektedir. Açık-yeşil alanlar, kentler ve kentte yaşayan insanlar için fiziksel, çevresel, ekolojik ve farklı birçok açıdan faydası olan, sürdürülebilirliğin vaz geçilmez bir parçası olarak bilinmektedir. Bu kapsamda çalışmada, Ankara ilinde bulunan, kentsel açık alanların ve aynı zamanda çevresel kalitenin belirlenmesinde etkili olan park alanlarının önemli bir örneği olarak Kuğulu Park’ın mekânsal düzenlemeleri, erişilebilirlik durumu, psikolojik etmenleri ve altyapı olanakları irdelenerek, kaliteli kentsel yaşantının oluşumundaki rolü ve kent kimliği açısından önemi ortaya konmaya çalışılmıştır. Ankara iline bağlı Çankaya ilçesi sosyal yaşamın önemli merkezlerinden birisidir. İlçede önemli müze, cadde ve bulvarların yanı sıra köşk, park alanları ve büyükelçilik binaları gibi çok sayıda imgesel alan bulunmaktadır. Bu alanlar ilçenin sosyal ve kültürel açıdan öneminin bir göstergesidir. Çalışmanın kapsamında, bu denli önemli alanlara sahip olan Çankaya ilçesinin kentsel çevre kalitesinin önemli göstergelerinden biri olan Kuğulu Parkı, park alanının mekânsal tasarımı, alanda bulunan temel aktivite alanları ile fiziksel çevre özellikleri ve psikolojik yönlerden ilişkilendirilerek değerlendirilmiştir. Bu yönleri ile çalışma, park alanlarının kullanıcı gözü ile değerlendirilip uygun tasarım önerileri geliştirilmesinin önemini ortaya koymaktadır.